|
- Páta | - Srbská čítanka | - |
Nětko móžemy přistupić k wopisanju mjezow narodneje serbskeje reje. Wona so rozpřesćěra, respective so rejwa, hač runje nic wšudźom jenak husto, z prěnja w tych wokolinach, hdźež so narodne nastroje, husle abo dudy, namakaju. Dale sym ju nadešoł na zapadźe Hornjeje Łužicy pruskej najpołnócnišo w Brětnej, hdźež je mi ju hišće herc Nazdala z Michałkow na modernych huslach piskał a hdźež, kaž su mi tam prajili, so hišće hdys a hdys rejwa. Tež we wokolinje Wóslinka su ju hišće znali. Nowotnik w Ćisowje mi hišće někotre hewak mi znate reje piskaše. Herc we Wysokej mi tež praješe, zo znaje serbske reje piskać, njeměieše pak khwile a přislubi mi, je napisane pósłać. Třeća kupa, hdźež sym hisće narodnu reju namakał, je - kućik zady Picnja w Delnjej Łužicy.
To je jara zajimawy, škoda zó zabyty kruch serbskeje domizny. Cisće serbski jako w rěči, tak te w drasće a pěsnjach. W cyłej Delnjej Łužicy njenamakach žadneje jeničkeje serbskeje reje - hač tudy, w tym zastorčenym, w dalokej, šěrokej holi skhowanym kruchu serbskeje zemje. Tu je mi herc Pětac w Drejcach na huslach - modernych - tři jara originalne a zajiinawe reje, druheho kharaktera hac hornjolužiske su, piskał. To bě pozdźe wječor a wón potom njechaše wjacy piskać. Škoda, zo runje tajke hubjene zymne, dešćiwe a wětrne wjedro knježeše tak zo dyrbjach khwatnje so do Budyšina podać, bojo so wo swoju strowotu. Sym kruće pŕeswědčeny, zo so w Drycach, Janšojcach a wokolnych wsach hodźi hišće wšelake rezběrać, štož budźe za serbsku narodnu hudźbu zajimawe.
W druhich kónčinach, wosebje w Delnjej Łužicy, njejsym serbsku reju z cyła rejwać widźał. Wšudźom rejwacłiu "němski". Dowolće mi hišćemałe prašeńko, serbsku narodnu reju nastupace. Znaju jednu jeničku serbsku reju, w kotrejž rejwarjo (hdyž taj, kotrajž "reju měještaj", porejwaštaj) 8 kročeli doprědka, 8 wróćo du a potom štyrikročelowu reju na jednym městnje rejwaju. Njebě něhdy wjacy družinow narodnych serbskich reji?
Podobnje, kaž běše pola susodnych Čechow, kotřiž mějachu wšelake "strašáky, vrtáky, řezanky, rejdováky, kominíky, furianty" a druhe reje? Snadź by so hišće tu a tam někotry stary člowjek na druhe wašnje narodneje serbskeje reje dopomnić wědźał? Za tym slědźić by za serbsku ethografiju jara trěbne a wažne było. Mi w tym nastupžmju něšto wuslědźić njeje so radźilo, tak zo so mi nimale zda, zo su stari Serbja woprawdźe jenož jednu reju měli, na čož zda so tež jenajkosć hlosow serbskich reji pokazować.
Adolf Černý, Narodne hłosy łužiskoserbskich pěsni. Budyšin 1888.
zpět na obsah 
Další: Serbska meja