|
- Páta | - Srbská èítanka | - |
Sym jeho derje zna³, stareho Bì³ojic d¼ìda. Wón bì¹e susod pøi farje, a pøiñd¼e te¾ drudy na wjeèornu bjesadu k mojemu njebohemu nanej na ¹ulu. Potom zd¼ìlowa¹e rad podawki ze zastarskich èasow. A tak zhonichmy te¾, zo je d¼ìl francózskeho wójska 1813 do Èorneho Kho³mca trjechi³a. Tuta wjes le¾e¹e tehdy - a le¾i te¾ hi¹æe nìtko z d¼ìla - srjed¼ æìmnych lìsow a zdalena wot wjet¹ich drohow w dolinje mjez horomaj. Jeno¾ stara droha z Wojerec do Drje¾d¼an wjed¼e¾e hi¾o tehdy nìhd¼e dobre po³ hod¼iny wote wsy pøez holu "Èertowe nuh³o". D¼iw je tohodla, zo su Francózojo tehdy Èorny Kho³mc namakali. Wìsæe njeby to so sta³o, njeby-li w¹a wokolnosæ z nimi napjelnjena by³a dla blizkich bitwow pola Wysokeje a pola Budy¹ina.
Èorny Kho³mc bì¹e wìzo ka¾ w¹a wokolina tón èas hi¹æe sakskemu kralestwu pris³u¹acy, a dokel¾ bì¹e kral we zwjazku z francózskim kej¾orom, bìchu Francózowje w spøeæelenym kraju. Alæ woni njewobkhad¼owachu z Kho³mèanami jako z pøeæelemi! A to bì¹e z pøièinu toho, zo stary Bì³ojic d¼ìd jich wopyt zabyæ njemó¾e¹e.
Wón powìda¹e tak: "Na wjeèor nawalichu so Francózowje do wsy. Kó¾dy dom dósta wojakow. My jim dawachmy, ¹to¾ mìjachmy.
K wjeèeri zesydachu so k blidu a dóstachu ¹klu mloka z khlìbom nadrjebjenym. Ale khleb bì¹e jim pøeèorny a pominachu be³y. Dokel¾ pak tón njedóstachu, blabachu so na nas, my pak jim njezrozumichmy. A hlej, tón jedyn bì¹e tak njehañbity, zo ¹klu zapøimny a ju z tym lubym bo¾im darom do srjed¼ jstwy bricny, tak zo èrjopy a kuski khlìba woko³o lìtachu.
Mój nan so khìtro postró¾i, tola bì¹e skoro rozmysleny a khwata¹e k susodej na faru. Faraà drje bì¹e tehdy njebohi ©tempel. Tam bì¹e francózski wy¹k na hospod¼e, a tón dyrbje¹e pomhaæ. Mój nan skor¾e¹e swoju nuzu susodej fararjej z próstwu, zo by tola chcy³ z wy¹kom po francózsku popowìdaæ. Knjez faraà d¼ì¹e hnydom do hornjeje jstwy a bórbota¹e khwilu z wy¹kom. Potom d¼ì¹taj wobaj z nanom a pøiñd¼echu k nam do jstwy, hd¼e¾ hi¹æe w¹itko le¾e¹e ka¾ prjedy.
Hdy¾ wojacy wy¹ka pytnychu, woni ze¶tawachu a - so wì - mjelèachu. Wy¹k pøikaza nìtko, zo by so druha ¹kla pøinjes³a. Potom kaza¹e wojakej, ki¾ bì¹e ¹klu rozbi³, zo by w¹itke kuski na zemi zezbìra³. A tón ³a¾e¹e po kolenach po hlinjanej jstwì a zbìra¹e. Potom nala maæ hi¹æe jedne mloko. A nìtko w¹itkim derje s³od¼e¹e. Wy¹k stoje¹e we durjach a pøihladowa¹e - ja pak stojach w kuæiku a mìjach swoje wjesele nad tym, kak jim pìsk mjez zabami ¹kripoce."
Tak powìda¹e Bì³ojic d¼ìd. Wot druhich njes³y¹ach nièo z tamnoho èasa.
H. Jordan, £u¾ica 1892.
zpìt na obsah 
Dal¹í: Pøi tebi