|
- Páta | - Srbská èítanka | - |
W Zhorjelcu, 10; sma¾nika 1841.
S³awny knje¾e;
Wjeleèesæeny kniez profesoro!
Hdy¾ wìm, kak wy lubosæ kó¾demu¾kuli S³owjanej wobswìdèujeæe, a hdy¾ spominam na w¹itku dobrotu, kotru¾ sæe mi we Wróts³awju a te¾ pozd¼i¹o wopokazowa³, so kruæe dowìrjam, zo mó¾u te¾ tón króæ na Wa¹u mi³ósc d¼iwaæ a tak tónle lisæik a kni¾ki, kotre¾ pøipo³o¾ich, bjeze stracha podaæ do Wa¹eju rukow. Dajæe sebi tohodla tutón njenahladny mój p³ód literariski a khudu¹ki dar mojeho poèesæowanja spodobaè a popøejæe Ma³emu Serbej te¾ ma³e mìstaèko we swojej knihowni! Po æi¹æenju napisma bì¹e mje runje bo¾a ruèka zaja³a, bìch na smjeræ khory, zo nièo njemó¾ach porjed¼eæ, a te¾ nikoho njemìjach, ki¾ bì¹e to moh³ mi wobstaraæ, a tak w¹elake zmylki w knizy wostachu. ©to¾ ortografiju nastupa, kotru¾ na³o¾ich, pola nak³adnika nico wuskutkowaæ njemó¾ach, haè jeno to, zo smìd¼ach z ³aæanskimi pismikami daæ æi¹æeæ a "c¾, c¼" za: è, æ stajiæ; myslu pak sebi, zo sym tola za¹o ma³u kroèelku sèini³ k dospo³ni¹ej ortografiji a zo mó¾a tute kni¾ki jako pøekhod ze stareho do noweho prawopisa plaæiæ, kajki¾ w serbskich ludowych pìsnjach nadeñd¼eæe; haè dotal hi¹æe serbskich knihow nimamy, kotre¾ bychu by³e æisæane z ³aæanskimi pismikami.
Njeby¹æe snad¼ Wy, nadobny knje¾e, tak dobry by³ a ma³u recensiju tutych knihow do Tygodnika Poznañskeho abo te¾ do druhich s³owjanskich nowin staji³ abo stajiæ da³? My Serbja haè dotal hi¹æe ¾adnych nowin nimamy, kotre¾ bychu na¹im s³owjanskim bratram moh³e pøizjewiæ, ¹to je pola nas wu¹³o, a tola je trìbna wìc, zo te¾ wukrajni S³owjenjo wìd¼a, ¹to so pola nas pi¹e, zo bychu serbske knihi kupowali a tak na¹ej literaturje k pozbìhnenju a k roz¹ìrjenju pøipomhali, hdy¾ ma w Serbach samych, w 130.000 hornich a 115.000 delnich, pøez meru ma³e knihaàske wiki. Starajæe so te¾ tohodla za to, zo by so na tute kni¾ki nic jich wa¾nosæe, ale skerje jich ¾adnosæe dla w nowinach spomina³o.
Pjeæ listnow mojich serbskich ludowych pìsni je æi¹æanych a za ¹tyri njed¼ele drje bud¼e so prìni zwjazk wupós³aæ móc. Za ¹ìsæ abo sydom njed¼eli sam do Wróts³awja pøiñdu a chcu tam lìto abo dlìje wostaæ. Haè do toho èasa, najskerje pak woko³o Micha³a, bud¼e drje sto³ s³owjanskich rìèi wobsad¼eny? My tu cisæe rjenje nièo njewìmy, ¹tó bud¼e tam s³owjan¹æinu wuèiæ. - Na¹e budy¹ske serbske towaàstwo dale bóle rosæe, a hdy bych wìd¼a³, zo bychu powìsæe jeho za³o¾enja, rosæenja atd. w nìkajkich nowinach namaka³o mìstaèka, bych so da³ do jich spisanja. My smy so w¹itèy wulcy zwjeselili, hdy¾ èitachmy, zo sæe na¹ich wróts³awskich Serbow tak dobroæiwje a pøeæelniwje rozwuèowa³; mìjæe na¹ najwutrobni¹i d¼ak!
Knjez Sreznewski je mi w spoèatku wulkeho ró¾ka z Prahi pisa³, sym jenrn potom list pøez knjeza ©afaøika pós³a³, kotremu¾ kartu na¹eho serbskeho kraja pós³ach, dokel¾ njewìd¼ach, hd¼e pøebywa, ¹to¾ pak tola wìsæe Pra¾enjo bud¼a wìd¼eæ.
Pøipo³o¾enych 6 serbskich pìsnièkow wuwzach z "Lausitzer Magazin", kotreho¾ æi¹æeànja hi¹æe serbskich pismikow njemìje¹e, bórzy pak dóstanje; tohodla su w nìmskim pøe³o¾ku æi¹æane.
Maæe-li Wy ¾adne pólske narodne pìsnje w swojej knihowni, by¹æe so snad¼ da³ naprosyæ a mi je pós³a³, zo bych je z na¹imi serbskimi moh³ pøirunaæ; z d¼akom Wam je wróæu, hdy¾ do Wrótslawja pøiñdu. Serbske, s³owakske, èìske, morawske, te¾ nì¹to ruskich, a nìmske sym pøirunowa³, ale pólskich nihd¼e dóstaæ njemó¾ach.
Bud¼æe Bo¾emje a, je-li mó¾no, d¼iwajæe na próstwy.
Wa¹eho najswìrni¹eho Smolerja.
Jos. Páta, Z èìskeho listowanja J. E. Smolerja.
zpìt na obsah 
Dal¹í: £u¾iskim Serbam