|
- Páta | - Srbská èítanka | - |
Nan mìje¹e tøoch synow, kotrych¾ jara lubowa¹e, a da jich, dokel¾ bì¹e zamo¾ity mu¾, pøis³u¹nje wukub³aæ. Star¹ej bratraj wuknje¹taj jara derje, njemìje¹taj pak tak dobreje wutroby ka¾ m³ód¹i, Pìtr, ki¾ bì "trochu h³upikojty" a tamnymaj wólnikomaj wìènje k ¾ortej. Samaj pak bì¹taj jako do swìta ¹warnaj pacho³aj w cy³ej wokolnosæi znataj. W¹ud¼om mìje¹taj so na ked¼bu a kó¾dy wìd¼e¹e, zo kro¹ki lièiæ njetrjebataj, dokel¾ nìhdy nanowe "z³ote kub³o" zd¼ìd¼itaj. Zo bì¹taj we swójbach, hd¼e¾ bìchu holèata, rad wid¼anaj, a zo so nìkotra¾kuli maæ ma³o njewjesele¹e, hdy¾ mìje¹taj pacho³aj jeje d¼owku prawje zañè, tomu so spomnjenych pøièinow dla d¼iwaæ njemó¾emy. Pìtrej drje te¾ nichtó kamjenje na puæ njek³ad¼e¹e, tola pøez mìru jeho ked¼bu njemìjachu. Wón derje wìd¼e¹e, kak hid¼o wo nim mysla, zo mjenujcy so do swìta njehod¼i, bì bóle sam za so, a hlada¹e jeno¾, zo by nanej wjeselo èini³. Dawno hi¾o star¹ej bratraj caka¹taj, haè jimaj nan skoro z³ote kub³o njepøepoda ¶am so na wumjeñk sydnyw¹i. Tu powo³a nan jónu w¹ìch synow a wozjewi jim, zo chce nìtko wot swojeje prócy wotpoèowaæ a zo jednomu z nich wz³ote kub³o" wotstupi; rad w¹ak by w¹itkich jenak bohaæe wobd¼ìli³, ale bohatstwo so d¼ìliæ njemó¾e. Tohodla ma kó¾dy nìkotre kuski wuwjesæ, a ¹tó¾ dobud¼e, tón kub³o dostanje.
Najprjedy dyrbi kó¾dy wot swojeho holièa rjane rubi¹ko pøinjesæ; kotry¾ najrjeñ¹e prinjese, je prìni raz doby³. Wjeso³aj woteñd¼e¹taj tamnaj; zo moh³ Pìtr nad nimaj dobyæ, to ani njemysle¹taj, dokel¾ wón - to derje wìd¼e¹taj - holièa bli¾e njeznaje¹e. Wot swojeju ¾ada¹taj sebi nìtko najrjeñ¹e rubi¹ko, njedosta¹taj pak je, dokel¾ kó¾da mysle¹e, zo tama wìsæe swoje najlìp¹e njeda. Pìtr, kotry¾ so prjedy wo z³ote kub³o stara³ njebì, d¼ì¹e zrudny za huna, njewìd¼o, hd¼e ma po rubi¹ko hiæ.
Tola kak postró¾i so wjesele, hdy¾ z cuzym, ale z mi³ym a pøeæelnym h³osom swoje mjeno mjenowaæ zas³y¹a! Njewìd¼e¹e, ¹tó jeho wo³a, dokel¾ ko³o woko³o nikoho njewuhlada. Bórzy pak pytny, zo h³ós ze zemje pøikhad¼a a spózna, zo wulka ¼elena ¾aba na njeho rìèi. Hdy¾ tuta wid¼e¹e, zo je ju Pìtr pytny³, wopra¹a so pøeæelnje, cehodla je tola tak zrudny. Hdy¾ bì ji Pìtr w¹itko swìru wupowìda³, praje¹e wona: "Njerud¼ so, w¹ak mam sama d¼owku, ta mó¾e d¼ì æi rubi¹ko daæ; pój jeno sobu." Lìdom bì nì¹to kroèeli ¹o³, wuhlada na zahrod¼e d¼ìru do zemje a pozasta tu; towaø¹ka pak jemu rad¼e¹e, zo by po skhod¼e za njej dele stupa³. Khìtro èasa so pominy, doni¾ skóncnje do rjaneje jstwy njepøiñd¼e¹taj. ®aba hnydom swojej d¼owcy, kotra¾ pøi woknje sed¼o ¹ije¹e, rjekny: "Tu tebi swìrneho pacho³a wjedu, daj jemu prawje rjane rubi¹ko!" Ruèe holicka stany a wjed¼e¹e Pìtra ke køini, w¹elake rubi¹ka jemu pokazujo, zo by sebi. jedne wubra³. Maæ pak ji pøikaza, zo ma je sama wubraæ, dokel¾ mu¾ wo ¾onjacych trundlkach nièo njerozumi. Tu¾ jemu d¼owèicka najrjeñ¹e rubi¹ko pøepoda. Lubje so pod¼akowaw¹i woteñd¼e Pìtr wjeso³y domoj, hd¼e¾ hi¾o nan a bratraj na njeho èakachu. Tola kak so bratraj stró¾i¹taj, hdy¾ dyrbje¹taj samoj wuznaæ, zo je Pìtrowe rubi¹ko najrjeñ¹e! Nan pak dale na to njed¼iwa¹e, ale praji, zo hi¹æe wìc wuèinjena njeje, zo ma kó¾dy drohi a rjany pjer¹æeñ domoj pøinjesæ. Trochu pokhmurjenaj woteñd¼e¹taj tamnaj, a te¾ Pìtr bì zrudny, dokel¾ dyrbje¹e znowa tamnu holèku wobæe¾owaæ. Tola so zwa¾i a pro¹e¹e wobydleøku "tamnoho swìta", zo by jemu tola pjer¹æeñ z ruki da³a, a zo bud¼e ji to mytowaæ, bud¼e-li mó¾no. Wona sæe¾e swój pjer¹æeñ a da jón Pìtrej; tola d¼iwnje so jemu zezda, zo tu ¾abu n|ewuhladaj, ale na zahrod¼e staru ¾onku. Wostajiw¹i w¹eho khwata¹e domoj, hd¼e¾ hi¾o zaso w¹itcy na njeho èakachu. Joho pjersæeñ bì zaso najrjeñ¹i a najdró¾¹i. Bratraj hi¾o mysle¹taj, zo je za njeju w¹o zhubjene. Hdy¾ pak nan wuzna, zo jeno¾ tón kub³o dóstanje, ki¾ nazajtra najrjeñ¹u a najpøistojni¹u njewjestu pøiwjed¼e, zebra¹taj so z radosæu kó¾dy po swoju njewjestu. Cyle kruæe wìrje¹taj, zo tón raz dobud¼etaj. Pìtr d¼ìn njewìrje¹e sebi holcam do woèow pohladaæ; tamaj pak bì¹taj sebi kó¾dy rjanu a bohatu holcu wuzwoli³oj. Pìtr d¼ì¹e bjeze w¹eje nad¼ije za huna; dopomni drje so na tu, kotra¾ bì jemu krasne rubi¹ko a drohi pjer¹æeñ dari³a, ale zo by jeho njewjesta by³a, sebi tola ¾adaæ njemó¾e¹e. Tu¾ khod¼e¹e poma³ku po zahrod¼e: znowa wus³y¹a znaty h³ós, kotry¾ so jeho pra¹e¹e, èehodla dha je tola tak zrudny. Wón pak wotdo³wi: "Kak njedyrbja³ zrudny byæ, wèera hi¾o myslach, zo sym z³ote kub³o zd¼ìd¼i³, ale nìtko je nan jeno¾ tomu lubi, ki¾ najrjeñ¹u njewjestu pøiwjed¼e. Bratraj so mi wusmìjetaj, hdy¾ sam domoj pøiñdu." Zaso jeho ¾aba do swojeho bydlenja wjed¼e¹e a hdy¾ tam dóñd¼ì¹taj, praje¹e k d¼owcy ¾ortniwje: "Dwójcy sy pacho³ej dobyæ pomha³a, a nìtko chce nan hi¹æe kó¾deho njewjestu wid¼eæ. Tajku nad¼ìju smoj w m³od¼encu zbud¼i³ej a nìtko dyrbja³ej jeho wopu¹æiæ bratromaj k smìchej? Kak dha by by³o, hdy by ty njewjesta m³odeho pacho³a byæ chcy³a?!" D¼owka pak wotmo³wi wjesele so posmìwkujo: "Wì¹ dha ty, haè wón wo mnje rod¼i?" M³od¼enc zhubiw¹i w¹u bojaznosæ wuzna, zo by jeho jara zwjeseli³o, hdy by tajku njewjestu dósta³. Holièo stany a d¼ì¹e ze ¾abu do jstwicy wostajiw¹i Pìtra samoho. Po khwili jeho slubjena z lìtnej ¾onu zaso ze jstwicy wuñd¼e rjenje zdrasæena. Khwatajcy stupa¹taj hromad¼e k wótcnemu domej. Nan d¼iwa¹e so njema³o, hd¼e je Pìtr nadobo tajku njewjestu hrabny³, hdy¾ so tola z holcami ¾enje towaø¹i³ njebe. Tu zastupi¹taj te¾ hi¾o bratraj, kó¾dy swoju sebi wjed¼o. Nan pak poruèi, zo by kó¾dy swoju w py¹nej reji powjeræa³. Do³ho pak njetraje¹e a w¹ìm tøom nadobnym zwotlìta zwjeø¹na drasta, dokel¾ bì nìkak na nje zwì¹ana, a tamnej dwì stoje¹tej we w¹ìdnjacej. Pìtrowa njewjesta pak bì¹e nìtko hakle prawje py¹na a krasna. So d¼iwajo d¼e¹e nan: "Prjedy hi¾o wid¼ach a te¾ wój to wuzna¹taj, zo je wona najrjeñ¹eho zrósta; njemyslach pak, zo ma pod njenahladnej drastu tak drohu a krasnu! - Wid¼itaj, Pìtrej je zbo¾e "z³ote kub³o" dari³o, èeho¾ so njenad¼ach." Z tym d¼ì¹e k Pìtrowej njewjesæe a postrowi ju jako pøichodnu d¼owku. Star¹imaj bratromaj pak da nan nì¹to hódnje pjenjez, zo by¹taj po kuble¹ku sej kupi³oj a samoj hospodari³oj.
Ze serbskich bajkow. ©ewèikowa zbìrka.
zpìt na obsah 
Dal¹í: Zapowìd¼ena próstwa