|
- Páta | - Srbská èítanka | - |
Ga¾ nalìto p¶ichada, wótnowijo se ce³a zemja, a m³ode ¾yw´eñe gibjo se w¹uderkano. Te¾ reformacyja bì¹o w´elike duchne nalìto k¶ìsæijañskeje cerkw´e. Zyma la¾a¹o p´erw´ej nad k¶ìsæijanami. Studña cystego bó¾ego s³owa, kótare¾ p¶ez Jezom Kristusa c³ow´ekam bì¹o se zapowìdowa³o, bì¹o zak¹yta wót c³ow´ecnych hustaw´eñow a p¶ikazñow, evangelion ñebì¹o wìcej swìt³o za swìt. Tak ako p¶ed nalìtom pta¹ki p¶ilìtaju ze ¶op³ych stronow, zapowìdujuce, a¾ jo kóñc zymy blizki, tak teke p¶ed reformacyjonom ju¾o stanuchu mu¾e, kótare¾ nowemu casu drogu p¶igotowachu. W Engelskoj pokazowa¹o Jan Wiklef (+ 1387) ze w¹eju k¹utosæu na ñep¹awdosæ w¹akich cerkwinskich hucbow a p¶estawi bó¾e s³owo do swójeje rìcy. Za nim hustupi w Èeskej Jan Hus, ken¾ bì¹o faraà a hucabnik na husokej ¹uli w Praze. Wón pàatkowa¹o cyste bó¾e s³owo a huca¹o jano to, co¾ z biblije mó¾o se huzna¶. W´ele lu¼i jomu p¶iwisowac¹o, ñebjaske s³yñco swì¶a¹o nad èeskeju zemju a hubu¼i tam k¹asne nalìto duchnego ¾yw´eña. Ale d³ujko to ñetraja¹o. Hus bu w lì¶e 1415 w Kóstnicach spalony. T¹a¹ne wójny nastachu; zaprìdka dobywachu Husowe p¶iwisowaàe a p¶i¼echu te¾ a¾ do Bramborskeje a £u¾yce, pótom pak buchu p¶ewiñone, zezabijane abo z domacneje zeme hugnane.
Radny cas wósta hy¹æi bam¾ojska ¶amnosæ mócna nad k¶ìsæijañskimi ludami, pótom pak nasta p¹awe nalìto p¶ez doktora Mertyna Luthera. Tensamy mu¾ bì¹o w ¶ì¾kem nut¶ikownem wójowañu nazgoni³, a¾o ¾eden c³ow´ek ñamo¾o ze swójimi dobrymi statkami swóje grìchy hutama¶, w´ele wìcej dostawaju w¹ykne wìàece wódawañe grìchow pàez Jezusowu sm´er¶. Togodla huca¹o wón ro dwóje: c³ow´ek se huzbo¾nijo jano p¶es wìru z lutneje bó¾eje zmilnosæi- a k drugemu: ¾rìd³o na¹eje wìry jo jano swìte pismo.
Lutherus bì¹o faraà a hucabnik we Wittenbergu. Ako zachopeñk reformacyje p³a¶i ¼eñ 31. oktobra 1517. P¶ez w¹ykne ludy zaznì powìsæ Lutheroweje skobodneje wìry a nichten ñamó¾a¹o se jogo duchu stawja¶, p¶eto Bog bì¹o z nim.
Te¾ serbski lud bu wót takego p³omeña rozgrìty a wót¾ywjony. Chó¶ebuski kraj bì¹o ju¾o tencas we ruce bramborskich w´eàchow. W l.1539 p¶istupi kurw´eàch Joachim II. k nowej hucb´e a z nim teke jogo pódej¶pniki, ale ju¾o 1527 bì¹o we chó¶ebuskej serbskej cerkwi, kótara¾ bì¹o tencas klo¹taà, mnich Briesemann Lutherowu wìru pàatkowa³.
Serbski lud akle tegdy p¹awe k¶ìsæijañstwo huzna. Do tych mìst bì¹o se we ³atyñskej abo nimskej rìcy pàatkowa³o, nìto hukñechu te¾ serbske m³o¼eñce z kopicami na faraàske a pàatkowachu doma we swójej ma¶erinej rìcy. Ju¾o 1548 bu Nowy Testament do serbskeje rìcy p¶e³o¾ony p¶ez Mik³aw¹a Jakubicu, ken¾ bì¹o ni¼i we ®arowskich stronach za faraàa. Dokula¾ pak bì¹o serbski liid chudy, ñamó¾achu se tegdy te knig³y ¶i¹æa¶ da¶ a buchu zabyte, a togodla hy¹æi raz kóàeñski faraà Gottlib Fabricius Nowy Testament we lì¶e 1709 p¶e³o¾y; Stary Testament pak bu wót faraàa J. Fr. Fryca w Gó³kojcach 1791-95 p¶e³o¾ony a 1796 ¶i¹æany. Prìdne katechismusowe knig³y spisa¹tej a huda¹tej faraà Albinus Mollerus (M³ynik) w T¹upcu 1587 a faraà Handro¹ Tara w Bedrichojcach w storkowskej stroñe 1610. Pàatkaàske knig³y spisachu hu¹¹y faraà Christlieb Fryco w Chó¶ebuzu 1791 - wón bì¹o brat¹ togo, ken¾ jo Stary Testament p¶e³o¾i³ - picañski hu¹¹y faraà Sigismund ©indlaà 1829 a ni¼añski faraà Jan Fryco Te¹naà 1869.
P¶ez reformacyiu su prìdne serbske knig³y nastali, a nowe duchne ¾yw´eñe jo na¹ lud napo³ni³o. Wìrno deàe jo, a¾ jo wót togo casa serbska rìc na w¹yknych kóñcach wótebìra³a a jano s³aby zbytk jo nam hy¹æi zawosta³. Ale te¾ ten ma³y zbytk mó¾o bó¾u cesæ zapowìda¶ we s³owach a- statkach a w´e³e p³odow p¶iñasæ, kótare¾ wóstanu do nim´ernosæi. Gaby mjazy Serbami by³o jich w´ele, kótare¾ ñeglìdajucy na zemski hu¾ytk a swìtnu cesæ, by byli tak hobtwar¼one a za³o¾one we Bogu, a¾ k¶ìli a mogli swójo ce³e ¾yw´eñe do jogo s³u¾by stawi¶ a z Lutherom pózna¶: Ja ñamogu hynacej, da¶i Bog mì pomó¾o!
G. ©w´ela, Cytanka za serbske ¼i¶i 1907.
zpìt na obsah 
Dal¹í: Ma¶eàna rìc